In dit themanummer over het hart wil ik graag wat delen vanuit de wijsheid  van de taal en hoe ik dat tegenkom in mijn werk.

In de taal zijn veel spreekwoorden, gezegden en uitdrukkingen te vinden die met het hart te maken hebben.

Bijzonder is dat wij onze identiteit sterk in onze hartstreek ervaren. Als je naar jezelf wijst en ‘ik’ zegt, wijs je naar je hartstreek, niet naar hoofd of buik. Ook als je ‘jij’ tegen een ander zegt en naar hem wijst, wijs je naar de hartstreek.

Het hart is sterk verbonden met moraliteit. Een hart van goud hebben, het hart op de juiste plaats hebben, maar ook een hart van steen hebben duiden daar op. Bij ‘Je hebt het hart niet om dat te doen’ spreek je iemand op zijn moraliteit aan. Als je onrecht wordt aangedaan, je niet begrepen of gezien voelt, krijg je een steek in je hart en hartezeer.

Het hart luchten kan dan weer ruimte in de benauwenis geven.

Ook is het hart verbonden met angst. Als de schrik je om het hart slaat, is dat een uiting van paniek. Wanneer het hart je in de schoenen zinkt, ben je moedeloos en verlamt.

Het is heel spannend wanneer je hart een slag overslaat en het hart in de keel klopt.

Dat is een pak van mijn hart, geeft dat opluchting aan, nadat de angst ongegrond bleek of moeilijke zaken opgelost zijn.

Het hart is ook verbonden met andere emoties, verliefdheid bijvoorbeeld. Als je hart in lichterlaaie staat, ben je tot over je oren verliefd. Iemand kan je hart stelen, dan voel je tederheid, een gebroken hart kan je van groot liefdesverdriet of ander verdriet krijgen.

Voor de mate van verbondenheid bij wat je doet zijn ook mooie uitdrukkingen.

Als je in hart en nieren een verpleegster, manager, moeder of wat dan ook bent, kan je je met die levenstaak goed identificeren. Met hart en ziel ergens bij zijn geeft een grote mate van betrokkenheid aan.

Waar uw schat is daar is uw hart, geeft aan dat aan wat je echt wezenlijk vindt, veel aandacht zou mogen krijgen.

Waar het hart vol van is, loopt de mond van over, geeft aan dat mensen graag spreken over waar zij enthousiast over zijn en warm voor lopen. Als iemand uit het hart spreekt dan raakt het de ander vaak in zijn eigen hart.

Uit het oog, uit het hart, geeft aan dat als je elkaar niet ziet, de verbondenheid verdwijnt, wat overigens helemaal niet zo hoeft te gebeuren.

Mensen die zich makkelijk emotioneel uiten dragen of hebben hun hart op hun tong of maken van hun hart geen moordkuil of storten hun hart uit. Kan je dat juist niet dan bestaat het gevaar dat je je hart opeet, dat betekent dat je last hebt van onhoudbaar verdriet, afgunst en woede.

Het hart is een verbindingsorgaan, het bloed komt via het hart overal. Voel je de verbinding met het hart en kan je de verbinding op een passende manier naar buiten brengen dan klopt het. Er is een spreekwoord: zijn hart is goed, maar de omloop deugd niet. Dit geeft aan dat de plannen en idealen goed zijn, maar dat de uitvoering niet lukt. Opvallend in veel van de spreekwoorden is dat het hart genoemd wordt in verbinding met andere organen of lichaamsdelen. Het hart functioneert goed als het op de juiste plaats zit, maar als het in de schoenen zinkt, of in je keel klopt dan geeft het stress.

Terug naar de titel ‘Maak van je hart geen moordkuil’

In mijn werk zie ik vaak hoe opgekropte gevoelens mensen dwars kunnen zitten. Onrecht, afgewezen worden, niet gezien worden, afgeknepen voelen, onder druk gezet worden, in machtspelletjes terecht komen, overvraagd zijn, enz, zijn belangrijke oorzaken voor hartepijn. De overlevingsmechanismes die ingezet worden om met de pijn om te gaan zijn verschillend.

Ik zie wrok, projecteren van de pijn op de ander als ook het naar binnen slaan van de pijn. Terugtrekbewegingen, angst, paniek, stress, verlamming, niet los kunnen laten, uitputting zijn dan mogelijke reacties. Er wordt soms echt van het eigen hart een moordkuil gemaakt. Onmacht, schuld en schaamte verergeren het hartezeer. Soms leidt dit ook naast de emotionele problemen tot levensbedreigende  fysieke hartklachten.

Vaak zie ik wat een hart tot hart gesprek kan betekenen voor iemand. Een gesprek waar in ruimte is om in alle openheid het hart te luchten. Dit alleen kan al een hoop verlichting brengen. Dat wat eerst zwaar op het hart drukte voelt lichter. Een gesprek kan helpen om  weer verbinding te krijgen met de eigen hartekrachten  en bijdragen tot nieuwe mogelijkheden  om je hart te volgen. Dit kan met een vriend, vriendin, partner, familielid of ander vertrouwd persoon of professional en zo ook met mij.

Met de volgende hartetekst geschreven door broeders en zusters van Fransiscus van Assisi en Clara gevonden in de kapel van La Cordelle in Bourgogne wil Ik afsluiten. Ik vond het in het boek ‘De Herberg van het Hart’ van Hein Stufkens en Marcel Derkse.

Vriend of vriendin, dichtbij of ver weg,

Wat ook je overtuiging, je geloof of je huidskleur moge zijn

Wij zouden je willen zeggen en telkens weer willen zeggen

– in alle bescheidenheid en eenvoud, maar met al de kracht van ons hart:

Alleen het geven en ontvangen van liefde kan de mens doen leven en groeien.\Laten we onophoudelijk liefhebben, elke dag een beetje meer.

Zo zullen we onszelf en bij andere vreugde en geluk zaaien

En van onze wereld een universele gemeenschap van broeders en zusters maken

Moge ieder mens,

Zelfs de meest ontluisterde en onterechte,

Inde blik waarmee wij hem of haar aanzien kunnen ontdekken

Dat hij of zij uniek is en waard om bemind te worden.

Laten we delen wat we hebben.

Laten we elke vorm van onrecht weigeren en dan zal vrede geboren kunnen worden.

Laten we in iedere persoon, hoe die ook door het leven gekwetst moge zijn,

zijn of haar verborgen schoonheid aanschouwen.

Laten we verwonderd luisteren naar het lied van de kinderen, de vogels, de sterren.

Laten we de ander nooit gevangen zetten in zijn of haar verleden:

Moge onze wederzijdse vergevingsgezindheid laten zien dat er altijd toekomst mogelijk is.